2022 թվականի մայիսի 25-ին Հայաստանը պատմական քայլ կատարեց՝ տիեզերք արձակելով իր առաջին արբանյակը՝ ArmSat-1-ը։ Արբանյակը ուղարկվեց SpaceX-ի Falcon 9 հրթիռով՝ Ֆլորիդայի Քեյփ Քանավերալից։ Այս նախագիծը իրականացվեց Հայաստանի «Գեոկոսմոս» ՓԲԸ-ի և իսպանական Satlantis ընկերության համագործակցությամբ։ 16U չափսի CubeSat ձևաչափով այս արբանյակը, ներկայացնում է Հայաստանի առաջին արբանյակը տիեզերքում։
Տեխնիկական հնարավորություններ եվ առաքելության նպատակներ
ArmSat-1-ը համալրված է iSIM-90 օպտիկական սարքով, որը հնարավորություն է տալիս բարձր լուծաչափով Երկրի դիտարկման՝ 1.8 մետր գետնային լուծաչափով RGB և մոտ ինֆրակարմիր (NIR) սպեկտրալ տիրույթներում։ Արբանյակը գործում է մոտ 530 կմ բարձրության վրա ուղեծրում, և նախատեսված է առնվազն չորս տարվա շահագործման համար։ Կիրառությունները ներառում են գյուղատնտեսություն, շրջակա միջավայրի մոնիթորինգ, աղետների կառավարում և սահմանների վերահսկում։ Արբանյակը հաջողությամբ անցել է գործարկման և կալիբրացիայի փուլերը՝ սկսելով նոմինալ աշխատանքը և Երկիր ուղարկելով պատկերներ։ 2024 թվականի նոյեմբերին հայ մասնագետները լիովին ստանձնել են արբանյակի կառավարումը՝ կարևոր քայլ կատարելով տիեզերական գործողություններում ազգային փորձառության զարգացման ուղղությամբ։
Ապագայի հեռանկարներ
ArmSat-1-ը հիմնարար ձեռքբերում է Հայաստանի տիեզերական հավակնությունների շարքում։ Այս առաքելությունից ստացված փորձը կծառայի ապագա նախագծերի համար, ներառյալ ամբողջությամբ Հայաստանում մշակված արբանյակների զարգացումը, ինչպիսին է Hayasat-1-ը, որը արձակվել է 2023 թվականի դեկտեմբերին։ Հայաստանի շարունակական ներդրումները կաջակցեն երկրի տիեզերական ենթակառուցվածքների և մարդկային ռեսուրսների զարգացմանը, և ArmSat-1-ը հանդիսանում է երկրի հանձնառության օրինակը՝ առաջ մղելու իր ներկայությունը համաշխարհային տիեզերական համայնքում։